Cholera (Cholerae) jest to ostra i zaraźliwa choroba zakaźna przewodu pokarmowego, której przyczyną jest spożycie pokarmu lub wody skażonej Gram-ujemną bakterią – szczepami przecinkowca cholery (Vibrio cholerae) produkującego enterotoksynę.
W początkowym okresie zakażenia dominuje biegunka, wymioty, zwykle bez gorączki i bólu brzucha, a stolec ma charakterystyczny wygląd – przypomina wodę po płukaniu ryżu i charakteryzuje się swoistym słodkawym zapachem. Brak leczenia prowadzi do zaostrzenia stanu pacjenta.
Uwalniana przez bakterie enterotoksyna katalizuje wiązanie ADP-rybozy do podjednostki α białka G, w efekcie czego zmodyfikowana podjednostka α traci aktywność GTP-azy i nie może oddysocjować od cyklazy adenylowej, której jest aktywatorem. W konsekwencji stałego pobudzenia następuje nadmierna synteza cyklicznego AMP i rozpoczyna to okres magazynowania chlorków w rozworze światła jelit, a także zatrzymanie wchłaniania potasu. Zwiększone stężenie elektrolitów w świetle jelita powoduje stały wypływ wody z komórek nabłonka jelit (enterocytów), a zmiany te manifestują się przez:
- zmarszczenie skóry (jak skóra rąk po myciu naczyń),
- zmiana głosu (vox cholerica),
- zapadnięcie oczu i wyostrzenie rysów twarzy (facies cholerica, inaczej tzw twarz Hipokratesa).
W skrajnie poważnych przypadkach dojść może nawet do śpiączki.
Zasadnicze znaczenie ma leczenie objawowe cholery polegające na wyrównywaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, przede wszystkim odwodnienia. Uzupełnianie utraconych płynów prowadzi się doustnie, jak również w postaci wlewów kroplowych. Jeżeli chory jest w stanie przyjmować preparaty doustnie, należy je zastosować, są one bezpieczniejsze (zapobiegamy przedawkowaniu potasu) i fizjologiczne. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca przygotowanie następującego roztworu leczniczego: NaCl – 3,5 g, cytrynian sodowy – 2,9 g, chlorek potasowy – 1,5 g i glukoza – 20,0 g. W leczeniu stosuje się również antybiotyki, głównie tetracykliny.