Cytomegalowirus (CMV, HCMV) jest to zwyczajowa nazwa należącego do podrodziny betaherpesvirinae herpeswirusa HHV-5 (human herpesvirus-5). Nazwą tą określa się także niektóre inne wirusy z podrodziny beta, nie atakujące ludzi. CMV atakuje zwłaszcza gruczoły ślinowe, jak również może być wyniszczający lub nawet śmiertelny dla płodów. Infekcja cytomegalowirusem może być zagrożeniem dla życia ludzi o upośledzonej odporności (przykładowo osób z AIDS lub biorców przeszczepów).
Wirus jest główną przyczyną wrodzonych zakażeń noworodków, jak również najczęstszą zakaźną przyczyną upośledzeń umysłowych, głuchoty i wielu innych wad rozwojowych.
Szacuje się, że zakażenie wirusem CMV dotyczy 1% noworodków. Mogą one ulec zakażeniu różnymi drogami:
- Przez łożysko (zakażenie wrodzone), u matek, które uległy zakażeniu przed porodem
- Po przetoczeniu noworodkowi krwi zakażonej wirusem CMV
- Przez kontakt z kanałem rodnym zakażonej matki w czasie porodu (zakażenie okołoporodowe).
Do powikłań zakażenia noworodków cytomegalowirusem, które mogą się ewentualnie rozwinąć, należą: uogólnione zakażenie (czasami śmiertelne) z powiększeniem wątroby i śledziony (hepatosplenomegalia) i żółtaczką, trombocytopenia, niedokrwistość hemolityczna, wysypka, utrata słuchu, zapalenie naczyniówki i siatkówki, a ponadto zanik nerwu wzrokowego (w wyniku czego może dojść do osłabienia widzenia), zapalenie wątroby, płuc, opóźnienie umysłowe różnego stopnia, problemy z równowagą, mikrocefalia, zwapnienia okołokomorowe, wylewy wewnątrzczaszkowe.
Pierwotne (albo inaczej pierwsze) zakażenie wirusem cytomegalii u osób z obniżoną odpornością może spowodować chorobę o poważnym przebiegu, bowiem choroba może mieć znacznie agresywniejszy przebieg, włącznie z zapaleniem wątroby i jej niewydolnością.
Żadne konkretne leczenie nie jest ogólnie wymagane na zakażenie cytomegalowirusem u pacjentów z normalną odpornością, ponieważ organizm sam potrafi sobie poradzić z takim zakażeniem. Obecnie natomiast ocenia się możliwość zastosowania leczenia przeciwwirusowego u noworodków.