Zaburzenia depresyjne jest to zaburzenia psychiczne z grupy zaburzeń afektywnych, charakteryzujące się obniżeniem nastroju, obniżeniem napędu psychoruchowego, zaburzeniem rytmów okołodobowych i lękiem.
Kryteria diagnostyczne służące rozpoznaniu depresji dużej według DSM-IV:
Występowanie minimum pięciu objawów przez okres 2 tygodni pod warunkiem, że stanowią one istotną zmianę w zachowaniu chorego; a jednym z objawów jest obniżenie nastroju bądź utrata zainteresowań oraz brak zdolności odczuwania przyjemności:
- obniżenie nastroju lub dysforia, występujące codziennie przez przeważającą część dnia, odczuwana subiektywnie i dostrzegana przez otoczenie;
- znaczne ograniczenie zainteresowań wszystkimi czynnościami oraz brak odczuwania przyjemności związanej z ich wykonywaniem;
- spadek lub wzrost masy ciała minimum 5% w ciągu miesiąca lub codzienny wzrost lub spadek apetytu;
- utrzymująca się bezsenność lub nadmierna senność;
- spowolnienie lub podniecenie ruchowe;
- uczucie zmęczenia;
- poczucie nieuzasadnionej winy, obniżenie poczucia własnej wartości;
- obniżenie sprawności myślenia, zaburzenia uwagi i koncentracji, niemożność podjęcia decyzji;
- nawracające myśli o śmierci, myśli samobójcze – realizowane bądź nie.
Kryteria wykluczenia:
- należy wykluczyć istnienie czynników somatycznych lub organicznych, które mogą mieć wpływ na nastrój;
- zaburzeniem nie jest reakcja na śmierć bliskiej osoby (jeżeli jednak żałoba przedłuża się lub dodatkowo występują myśli samobójcze, nasila się poczucie własnej bezwartościowości oraz następuje wyraźne spowolnienie ruchowe, należy podejrzewać depresję endogenną);
- nie występują urojenia przed, w trakcie lub po czasie pojawienia się zaburzeń przez okres 2 tygodni.
Szacuje się, że około 30-50% ludzi cierpiało w swoim życiu na zaburzenia depresyjne, zaś największe ryzyko ich wystąpienia jest wśród młodych, kiedy to ludzie określają swoje cele i następuje ich weryfikacja. Niepowodzenia powodują obniżenie nastroju, co powstrzymuje osoby przed marnowaniem sił i środków. Sugeruje to, że obniżenie nastroju jest formą dostosowania i tak jak inne obronne reakcje organizmu (ból, strach, gorączka, wymioty) wyewoluowały taką czułość, żeby spełnić swoją rolę w sytuacji prawdziwego zagrożenia. Jednak skutkiem dużej czułości są również fałszywe alarmy. Depresja pozwala skupić się na rozmyślaniu nad złożonymi problemami życiowymi, natomiast ludzie w depresji myślą bardziej analitycznie, a takie objawy depresji, jak izolowanie się czy utrata odczuwania przyjemności, zmniejszają możliwości rozproszenia uwagi.
Obecnie dostępne formy leczenia depresji to:
- leki przeciwdepresyjne,
- psychoterapia,
- leki normotymiczne, leki przeciwpadaczkowe,
- fototerapia,
- wybrane leki neuroleptyczne,
- elektrowstrząsy,
- deprywacja snu.