Podbiał pospolity

Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.) jest gatunkiem rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae Dum.). Rodzime obszary jego występowania tej rośliny obejmują Europę, dużą część Azji oraz Algierię i Maroko. Podbiał rozprzestrzenił się również poza tymi obszarami jako gatunek zawleczony (m.in. w Ameryce Północnej). W Polsce jest uznawany za pospolity. Inne nazwy ludowe i zwyczajowe podbiału to: białkuch, ośla stopa, końskie kopyto, boże liczko, kniat, kaczyniec, grzybień, białodrzew.

Naparem z podbiału leczyli już podobno starożytni medycy – Hipokrates, Galen i Pliniusz. Błogosławiona Hildegarda stosowała go przy wszystkich chorobach piersiowych i jako środek wykrztuśny. Przy astmie oskrzelowej i przewlekłym kaszlu, a także podczas zapalenia oskrzeli wdychano przez rurkę dym z korzeni tej rośliny, spalanych na węglu z drzew cytrusowych. Palono również, tak jak papierosy, jej specjalnie wysuszone i zwinięte liście. Wykorzystywano także podbiał do leczenia schorzeń skórnych: ran, czyraków, wrzodów, ropni, odcisków, oparzeń, pękających brodawek u kobiet karmiących oraz przy tzw. róży i uporczywych bólach głowy.

Współcześnie jako surowiec śluzowy o pewnej zawartości garbników liść podbiału ma zastosowanie głównie w stanach zapalnych i nieżytach dróg oddechowych, jamy ustnej i krtani. Wywiera on działanie osłaniające (śluzy) i ściągające (garbniki), powodując spęcznienie i rozrzedzenie zalegającej wydzieliny oraz pobudzenie ruchów nabłonka rzęskowego, a tym samym wyzwalając odruch wykrztuśny. Występujące w podbiale flawonoidy łagodnie obniżają napięcie mięśni gładkich górnych dróg oddechowych i oskrzeli oraz ułatwiają odkrztuszanie. Kwiaty rośliny, ze względu na większą zawartość flawonoidów i olejku eterycznego, a mniejszą śluzu i garbników, wywierają silniejsze od liści działanie rozkurczowe, natomiast słabsze powlekające i ściągające.