Borelioza (choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa, borreliosis, ang. Lyme disease, Lyme borreliosis) jest to wielonarządowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków: Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii, Borrelia afzelii, Borrelia japonica, przenoszona na człowieka i niektóre zwierzęta przez kleszcze z rodzaju Ixodes.
Nieleczona borelioza przebiega u człowieka w trzech etapach:
- etap infekcji zlokalizowanej:
- rumień wędrujący (erythema migrans) – w miejscu ukąszenia przez kleszcza pojawia się rumieniowa zmiana na skórze (często przemieszczająca się obwodowo); występuje nie we wszystkich przypadkach choroby,
- naciek limfocytarny – może wystąpić w dowolnym miejscu na ciele, wygląda jak „banieczka” wypełniona płynem zawierającym borrelie. Wygląd zbliżony do odcisku, ale występuje w miejscach zazwyczaj nie narażonych na odciski (np płatki uszu). Odpowiedzialność za wystąpienie nacieku przypisuje się genogatunkowi Borrelia afzelii
- objawy grypopodobne
Rumień wędrujący, naciek limfocytarny i zanikowe zapalenie skóry (Acrodermatitis chronica atrophicans) są patognomoniczne, to znaczy wystarczające do rozpoznania choroby.
- etap infekcji rozproszonej:
- nawracające dolegliwości stawowe,
- objawy podrażnienia lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i nerwów obwodowych,
- zapalenie mięśnia sercowego.
- etap infekcji przewlekłej:
- niedowład, porażenie nerwów obwodowych,
- zaburzenia czucia,
- zaburzenia psychiczne,
- zaburzenia pamięci,
- zanikowe zapalenie skóry,
- bóle mięśniowo-stawowe,
- przewlekłe zmęczenie.
Boreliozę leczy się za pomocą antybiotyków, a wybór leku zależy od postaci (etapu) choroby. W leczeniu znajdują zastosowanie takie antybiotyki jak: penicyliny, cefalosporyny oraz tetracykliny. Czas trwania leczenia zależy także od postaci choroby, waha się od 14 do 28 dni. Niekiedy występują nawroty choroby, wymagające powtórnej antybiotykoterapii i należy je odróżnić od słabnących dolegliwości, które wymagają jedynie leczenia objawowego. Właściwie przeprowadzona antybiotykoteriapia zapewnia wyleczenie w >90% przypadków. Istotnym zagadnieniem jest również rozpoznanie i leczenie często występujących wspólnie z boreliozą koinfekcji odkleszczowych wymagających osobnego leczenia.