Psychologia tłumu jest to to gałąź psychologii, zajmująca się zjawiskiem zachowania jednostek w wielkiej masie ludzkiej. Masa ta może być rozumiana dwojako: po pierwsze, jako krótkotrwałe zgromadzenie jednostek (np. manifestacja uliczna); po drugie, jako synonim społeczeństwa masowego.
Psychologia tłumu narodziła się w XIX wieku, a za jej ojca uważa się francuskiego lekarza, antropologa i socjologa Gustava Le Bona (1841-1931), który jako pierwszy zwrócił uwagę na błąd oświeceniowych i pozytywistycznych nauk o człowieku, które badają go zawsze jako wyalienowaną jednostkę, atom oderwany od innych ludzi. Le Bon zauważył i opisał zjawisko odmiennego zachowania się ludzi, wówczas gdy są badani pojedynczo i innego, gdy są badani w masie ludzkiej. Jako szczególnie interesujący przypadek uznał „tłum” ludzi, który jako zbiorowość w danej sytuacji zachowuje się zupełnie odmiennie, niż suma poszczególnych jednostek tłum ten tworzących, kiedy stają w samotności przed identycznymi problemami.
Le Bon był przerażony powstaniem społeczeństwa masowego, którego wyrazem jest tłum, zaś jego Psychologię tłumu należy interpretować jako wyraz trwogi elitarysty wobec pojawienia się na scenie politycznej bezmyślnej masy prymitywnych ludzi niszczącej na swojej drodze wszystko, co szlachetne i wzniosłe, wdzierającej się jak potop we wszystkie dziedziny życia politycznego i społecznego. Pierwszym historycznym wydarzeniem, ukazującym wyjście tłumów na arenę polityczną była dla Le Bona, rewolucja francuska, co wyraźnie pokazuje, że celem jego opisu nie było redukcjonistyczne uznanie za tłum chwilowego zgromadzenia, ale chodziło o opis całej, współczesnej mu epoki.