Arcydzięgiel litwor

Dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica L., Archangelica officinalis Hoffm.) jest to gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Roślina ma wiele nazw zwyczajowych i ludowych: angelika, dzięgiel lekarski, dzięgiel wielki, anielskie ziele, archangielski korzeń, czy anielski korzeń. Występuje w stanie dzikim w górzystych i wilgotnych terenach Europy oraz Azji. W Polsce podgatunek typowy rośnie w Sudetach i Karpatach, zaś podgatunek nadbrzeżny występuje w pasie wybrzeża i dolinach rzek.

Działanie lecznicze: surowiec pobudza czynności wydzielnicze, działa rozkurczowo, wiatropędnie, antyseptycznie, uspokajająco. Zwiększa wydzielanie soków trawiennych, śliny jak również moczu i potu. Olejek eteryczny działa rozgrzewająco (przez drażnienie i powodowanie przekrwienie skóry), a także nieznacznie przeciwbólowo. Korzeń arcydzięgla stosuje się w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, dolegliwościach trawiennych, braku apetytu i wzdęciach, jak również jako łagodny środek uspakajający. Olejek jest wykorzystywany do nacierania przy nerwobólach oraz bólach reumatycznych.

Wykorzystywany jest również w cukiernictwie do ozdabiania ciast i tortów (skośnie pocięte fragmenty łodygi dzięgla zebrane w maju smażone są w cukrze). Z młodych łodyg i grubszych ogonków liściowych można także sporządzać konfiturę. Korzeń arcydzięgla litworu jak również kandyzowane łodygi oraz ogonki liściowe noszą nazwę anżelika.