Schizofrenia (stgr σχίζειν, schizein, „rozszczepić” i stgr φρήν, φρεν-, phrēn, phren-, „umysł”, rzadziej stosowana nazwa – choroba Bleulera, łac Morbus Bleuleri, w skrócie MB, synonimy: zaburzenia schizofreniczne, psychoza schizofreniczna) jest to zaburzenie psychiczne (lub raczej grupa zaburzeń) zaliczane do grupy psychoz endogennych.
Początek zaburzenia występuje najczęściej we wczesnej dorosłości, najczęściej między 18-35 rokiem życia, dotykając 0,4-0,6% populacji. Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu z pacjentem, jak również na podstawie zaobserwowanego zachowania. Wykrycie choroby nie jest możliwe za pomocą współcześnie dostępnych badań laboratoryjnych.
Wyniki badań wskazują na to, że w patogenezie tego zaburzenia mają znaczenie czynniki genetyczne, wczesne warunki środowiskowe, procesy socjologiczne, jak również neurobiologiczne. Aktualne badania psychiatryczne są skoncentrowane na neurobiologii, ale nie udało się odnaleźć konkretnej przyczyny organicznej. Fuller Torrey wystąpił z hipotezą, że schizofrenia może być powiązana z infekcją wirusową przebytą przez pacjenta w pierwszych miesiącach życia.
Schizofrenia wiąże się z upośledzeniem percepcji, myślenia, emocji, a także zaburzeń poznawczych. Obecne są również zaburzenia pamięci, spłycenie afektu, zdolności do wyrażania oraz przeżywania uczuć.
Zaburzenia schizofreniczne charakteryzują się w ogólności podstawowymi i charakterystycznymi zakłóceniami myślenia i spostrzegania. Jasna świadomość i sprawność intelektu są zwykle zachowane, jednak z czasem mogą powstawać pewne deficyty poznawcze. Najważniejsze objawy psychopatologiczne są następujące: echo myśli, nasyłanie oraz zabieranie myśli, rozgłaśnianie (odsłonięcie) myśli, spostrzeżenia urojeniowe oraz urojenia oddziaływania wpływu i owładnięcia, głosy omamowe komentujące lub dyskutujące o pacjencie w trzeciej osobie, zaburzenia myślenia i objawy negatywne.
Przebieg schizofrenii może być albo ciągły, albo epizodyczny, z postępującym lub stabilnym deficytem, bądź też może być to jeden lub więcej epizodów z pełną lub częściową remisją.
Objawy podstawowe:
- Asocjacja zaburzenia – rozluźnienie kojarzeń i pochodne, formalne zaburzenia myślenia
- Afekt zaburzenia – zubożenie, stępienie, sztywność, spłycenie, niedostosowanie afektywne
- Ambiwalencja – afektywna, wolicjonalna, intelektualna niejednorodność przeżywania
- Autyzm – wycofanie się z rzeczywistości i przewaga życia wewnętrznego
Objawy dodatkowe:
- Złudzenia i omamy
- Urojenia
- Objawy katatoniczne
- Niektóre zaburzenia pamięci, zmiany mowy i pisma oraz cech osobowości (zwłaszcza poczucia własnego ja)
- Różne (depresyjne, maniakalne, katatoniczne, urojeniowe, zaburzenia przytomności, fugi, dipsomaniczne), ostre zespoły psychotyczne przejściowo dołączone do obrazu choroby jako rzuty, zaostrzenia lub przejawy uboczne samego procesu chorobowego, stany reaktywne albo domieszki innych procesów chorobowych.
Leczenie tej choroby opiera się głównie na stosowaniu leków przeciwpsychotycznych.