Bez czarny, inaczej zwany dzikim bezem czarnym (Sambucus nigra L.) – gatunek rośliny z rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae), dawniej zaliczany był także do rodziny bzowatych (Sambucaceae) i przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Występują również Inne zwyczajowe nazwy polskie: bez lekarski, bez pospolity, bzowina, bzina, buzina, hyczka, hyćka.
Jako roślina lecznicza bez ma następujące działanie:
kwiaty działają moczopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, a zewnętrznie także przeciwzapalnie. Ponadto owoce bzu mają własności przeczyszczające, działają napotnie, moczopędnie, przeciwgorączkowo, przeciwbólowo i odtruwająco.
Stosuje się napary z kwiatów przy przeziębieniach, do leczenia różnego rodzaju nieżytów i stanów zapalnych dróg oddechowych i chorób reumatycznych. Z owoców bzu zazwyczaj wykonuje się odwary używane do leczenia migreny, nerwobólów, biegunki, chorób reumatycznych i neurologicznych, a dzięki ich własnościom odtruwającym także przy zaburzeniach przemiany materii.
W zastosowaniu zewnętrznym naparami z kwiatów przemywa się skórę przy zapaleniach skóry, wypryskach skórnych i oparzeniach, płucze jamę ustną i gardło przy stanach zapalnych oraz przemywa oczy przy zapaleniu spojówek. Stwierdzono, że napary z kwiatów bzu czarnego przy przeziębieniach mają wielokrotnie silniejsze działanie niż napary z lipy. Kora z dwu i trzyletnich gałązek w medycynie ludowej była niegdyś używana jako środek moczopędny, silniej działający niż kwiaty i owoce. Kwiaty bzu czarnego łącznie z rumiankiem są również często używane do zmniejszenia bólów menstruacyjnych, niektórzy polecają w tym celu stosować mieszankę kwiatów bzu czarnego, rumianku i ruty zwyczajnej. Wyciągi z owoców bzu czarnego mają także słabe działanie przeciwbólowe, mogą być używane do przemywania jamy ustnej po usunięciu zęba i przy porażeniu nerwu twarzowego.