Świerzb (łac scabies) jest to choroba zakaźna ludzi i zwierząt spowodowana przez świerzbowce. U ludzi świerzb wywołuje świerzbowiec ludzki (Sarcoptes hominis, Sarcoptes scabiei), który objawia się dokuczliwym świądem i zmianami skórnymi w postaci przeczosów, grudek oraz plam.
Świerzbowiec drąży kanały w warstwie rogowej naskórka, jego samica składa 2-3 jaja w ślepo zakończonych norkach o długości 0,3-0,4 mm. Z jaj wylęgają się larwy, które następnie w ciągu 3 tygodni przekształcają w dojrzałe świerzbowce. Choroba przenosi się najczęściej przez bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej zaś za pośrednictwem przedmiotów, np pościeli, gdyż poza skórą świerzbowce mogą przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu sprzyja obniżenie odporności, na świerzb chorują najczęściej dzieci, które zarażają się głównie podczas zabaw.
Objawy choroby:
Świąd, nasilający się w nocy, po kąpieli na skutek rozgrzania i uczynnienia świerzbowców, Zwykle na pośladkach, w okolicy nadgarstków i na bocznych powierzchniach palców, w naturalnych fałdach skóry, a także w okolicach pępka, brodawek sutkowych u kobiet, narządów płciowych, gdzie widoczne są norki świerzbowcowe. W okolicach zmian widoczne są przeczosy – linijne nadżerki naskórka spowodowane intensywnym drapaniem. Świerzb nie zajmuje okolicy międzyłopatkowej i twarzy, z wyjątkiem świerzbu norweskiego, zaś u dzieci często lokalizuje się na dłoniach oraz podeszwach stóp.
Zaleca się stosowanie kąpieli, a także zmianę bielizny. Bieliznę, pościel, jak również ręczniki używane podczas choroby należy po wypraniu odstawić i nie stosować przez okres 2 tygodni. W leczeniu z reguły używa się maści, np permetryny.